پوست سالم و خوش حالت، پایه زیبایی است. مراقبت از پوست و داشتن پوستی سالم و نرم از نظر رنگ یکنواخت و براقی آن است.
سلامت اعضای داخلی بدن و شرایط محیطی در ظاهر انسان تاثیر مستقیم دارند.
عدم سلامت شرایط داخلی بدن و شرایط نامناسب محیطی میتوانند باعث جوش، خشکی، پوسته پوسته شدن، تجمع چربی بیش از حد بر روی صورت و بدن و جوشهای سرسیاه شوند.
این عضو تنها وظیفه پوشانیدن ماهیچهها و استخوانها را ندارد بلکه بدن را در مقابل عوامل نامطلوب خارجی محافظت میکند. شما باید نوع پوست خود را بشناسید تا بتوانید کارهایی را برای مراقبت از پوست خود انجام دهید و پوست سالم و زیبا داشته باشید.
عمل پوست:
ضخامت آن تنها به چند میلیمتر میرسد ولی ارگان بسیار مهمی است. این عضو از کاهش آب در نسجهای بدن جلوگیری و از آن محافظت میکند. همچنین جلوی ورود میکروبها را به داخل بدن میگیرد.
این لایه محافظ بدن، آب اضافی، مواد معدنی نمکها را از طریق عرق دفع میکنند و به تنظیم دمای بدن یاری میرساند. وقتی ورزش میکنیم و یا در معرض گرمای هوا قرار میگیریم رگهایی که به سطح نزدیکتر هستند اتساع مییابند و خونی را که در اثر حرارت یا فعالیت گرم شده به نزدیکترین محل و به سطح میآورند تا خنک شود.
عرق بر اثر بخار شدن در هوا بدن را خنک میکند. در روزهای سرد بدن احتیاج دارد که گرما را درخود ذخیره کند، بنابراین رگهای خونی منقبض میشوند و خون را به داخل هدایت میکنند به همین علت است که رنگ چهره میپرد.
پوست یک راه دو طرفه است زیرا نه تنها میتواند مواد زائد را به بیرون هدای کند بلکه قادر است بسیاری از مواد را به خود جذب نماید.
طبقات پوست:
از دو طبقه اصلی به نامهای اپیدرم و درم تشکیل شده است. زیرا این طبقات بافت هیپودرم قرار دارد که از سلولهای چرب تشکیل شده است.
1- اپیدرم در قسمت ظاهری و از بافت پوششی است.
2- درم در قسمت طبقه عمیق است که کیسههای عرق، چربی اعصاب، پیاز مو و رگهای خونی تغذیه کننده پوست در آن واقع شدهاند. چربی ترشح شده از این غدد چربی سبوم نام دارند.
سبوم باعث میشود که رطوبت در سطح باقی بماند و پوست دیرتر چروک شود. به علت اسیدی بودن سبوم، پوست در مقابل میکروبها مورد محافظت قرار میگیرد.
پیاز مو: راه خروجی مواد زائد منافذی هستند که روی پوست دیده میشوند. حال اگر چربی که از آنها خارج میشود بیش از حد باشد باعث پیدا شدن جوش بر روی یدن میشود و نیز در صورتیکه سبوم آن کم باشد باعث پوسته پوسته و خشک شدن سطح بدن میشوند.
مقدار ترشح سبوم توسط هورمونها تعیین میشوند. بعضی از قسمتها مانند پیشانی، گونهها، چانه و قسمت بالای پشت، غدههای بزرگتری دارند.
کولاژن والستین:
درم از فیبرهایی به نام الاستین و کلاژن ساخته شده است که البته کلاژن مقدار بیشتری را به خود اختصاص داده است (کلاژن یک نوع پروتئین است). این ماده حالت ارتجاعی پوست راحفظ میکند. به مرور زمان که سن بالا میرود فیبرهای الاستین و کلاژن سفت و کوچک میشوند و آنوقت است که چروکها پدید میآیند.
اپیدرم:
قسمت سطحی پوست که از چندین طبقه سلولی تشکیل شده است را اپیدرم میخوانند. این قسمت بسیار نازک است و هیچ رگ یا عصبی ندارد ولی قدرت عظیمی در ساختمان پوست دارد.
در طبقه بازال، سلولهای زاینده دائما در حال تکثیرند. سلولهای مرده به طور مداوم به طرف سطح رانده میشوند و به تدریج از لایه بازال فاصله میگیرند، تغییر شکل میدهند و به صورت سلولهای طبقه بالاتر در میآیند. سلولهای تازه که در طبقه بازال به وجود میآیند توسط مواد تغذیه میشوند.
یک سلول دو قسمت میشود که یک قسمت آن همانجا میماند و قسمت دیگر به طرف بالا حرکت میکند. این عمل بین دو تا چهار هفته طول میکشد. سلول پر آب طبقه بازال را ترک میکند ولی در طول سفرش با ترشح کردن پروتئینی به نام کراتین نازکتر و سفتتر میشود و وقتی کاملا شاخی (یا کراتینه) شد میمیرد.
این سلولهای مرده سطح پوست را میپوشانند و با وجود اینکه مردهاند ولی به قدر کافی رطوبت دارند که پوست را نرم نگاه دارند مگر اینکه در اثر پاک نکردن آنقدر بر روی هم انباشته شوند که باعث زبری شوند.
رنگ پوست:
رنگ بستگی به تعداد پیگمانها (یا ملانینها)ی موجود در اپیدرم دارد. این سلولها اگر زیاد باشند باعث پر رنگ شدن پوست میشوند و به همین علت است که افراد در آفتاب برنزه میشوند.
انواع پوست:
1- معمولی: این نوع، یکنواخت، شاداب و نرم است. ولی باید در نظر داشت که همیشه یک جور نیست و با تغییرات داخلی بدن، تغییرات هورمونی و محیطی تغییر مییابد. پس این مسئله حائز اهمیت است که مراقبت از پوست باشرایط موجود تطبیق داده شود.
2- خشک: این نوع بافتی کشیده و ظریف دارد و گاهی بر روی آن هیچ نوع منافذی دیده نمیشود. بعد از شستن گونهها نوعی احساس کشیدگی به وجود میآید و به نظر میرسد که اصلا برق نمیزند. اگر پوست خیلی خشک باشد پوسته پوستهها و رگهائی روی آن دیده میشود. تنها مزیت پوست خشک این است که جوش نمیزند و منافذ آن باز نخواهد شد.
3- چرب: این نوع، در اثر چربی براق میشود و دارای منافذ باز و جوشهای سرسیاه است. برای مراقبت از پوست چرب، پوست را باید دو تا سه بار در روز پاک کرد، مرتب آن را با صابون شست و از لوسیونهای مخصوص استفاده کرد. مزیت این نوع، آن است که دیرتر چروک میخورد و درمقابل آفتاب و باد مقاوم است.
4- حساس: این نوع، عکسالعمل شدیدی نسبت به مواد قوی نشان میدهد، زود کهیر میزند، قرمز میشود و میسوزد (در اثر تابش آفتاب میسوزد یا در اثر تماس با مواد اسیدی مانند آب اکسیژنه حساس میشود)، افرادی که دارای این نوع پوست هستند باید بسیار دقت کنند.
مراقبت از پوست:
1- تغذیه مناسب اثر مطلوبی بر روی پوست و مراقبت از پوست دارد. میوه و سبزیجات تازه به اندازه کافی باید در رژیم غذایی مصرف شوند.
ویتامین A: این ویتامین، یکی از مهمترین ویتامینها برای مراقبت از پوست است. (ویتامین A برای تقویت و سلامت چشم نیز بسیار مفید است). این ویتامین به مقدار فراوان در هویج، گوجهفرنگی، کدوی حلوایی، تخممرغ، جگر، شیر، کره، پنیر، زردآلو و به طور کلی در سبزیهای پررنگ یافت میشود.
ویتامین B: کمبود ویتامین B1 باعث ایجاد اختلالاتی بر روی معده، اعصاب، قلب و رگها میشود. در اثر کمبود ویتامین B2 روی لبها ترکهایی ایجاد میشود.
ویتامین B3 باعث ایجاد تعادل در گلبولهای سفید خون است و کمبود ویتامین B6 زخمهای جلدی و ریزش مو را سبب میشود. کسانی که از دردهای قاعدگی رنج میبرند برای پیشگیری از این دردها باید از شش روز قبل از قاعدگی روزانه دو عدد قرص ویتامین B6 مصرف کنند.
ویتامین B12 در خونسازی و سلامت بدن بسیار موثر است. این ویتامینها به مقدار فراوان در شیر، تخممرغ، جگر، جوانه گندم، مخمر آبجو، سبوس برنج، و سبزیجات سبز وجود دارد.
ویتامین C: این ویتامین از بیماریها جلوگیری میکند. ویتامین C از خونریزی لثه و شل شدن دندانها جلوگیری میکند، مقاومت بدن را در مقابل میکروبها افزایش میدهد، از پاره شدن رگها جلوگیری میکند و برای سلامت و مراقبت از پوست لازم است. این ویتامین در مرکبات، سبزیجات تازه، کیوی، گوجهفرنگی و یونجه به وفور یافت میشود.
ویتامین D: این ویتامین به استخوانها و دندانها کمک میکند تا از کلسیم و فسفر غذا استفاده کنند. ویتامین D در جذب کلسیم موثر است و برای پوست لازم است. در تخممرغ، شیر، جگر، روغن کبد ماهی و نور خورشید موجود است.
ویتامین E: این ویتامین کمک میکند که بافت پوست دیرتر چروک بخورد. در روغن جوانه گندم و بسیاری دیگر از دانههای گیاهی و برگ سبزیجات، غلات و بادام زمینی، روغن ذرت و روغن آفتابگردان موجود است.
کلسیم: کلسیم سبب تقویت پوست، استحکام ناخنها و تغذیه پیاز مو میشود و مقدار فراوانی در پنیر، شیر، تخم مرغ، سبزیجات، پرتقال، گردو، فندق، پسته، بادام زمینی، لوبیا سبز، و هویج وجود دارد.
آهن: آهن برای خون و کبد لازم است و بدون مس نمیتواند بخوبی فعالیت کند. آهن به مقدار زیادی در اسفناج، جعفری، جوانه گندم، گردو، زردآلو، پیاز، انگور، هویج، جگر، قلوه، تخم مرغ، نخود فرنگی، شاهی و گزنه وجود دارد.
سیلیسیوم: سیلیسیوم نیز یکی دیگر از موادی است که برای مراقبت از پوست لازم است و باعث دیرتر چروک خوردن میشود. سیلیسیوم در گزنه و گل قاصدک وجود دارد.
منگنز: کمبود منگنز باعث سفید شدن مو میشود. منگنز برای پوست لازم است و در گندم، گردو، هویج، اسفناج، قارچ، کلم، زردآلو، خرما، انگور، و گلابی وجود دارد. مواد دیگری که برای سلامت ظاهر و بدن بسیار مفیدند عبارتند از: پتاسیم، ید، فسفر، سولفور، مس، کبالت و روی.
2- نوشیدن آب به مقدار زیاد میتواند عامل موثری برای سلامت و زیبایی باشد. لااقل 6 – 8 لیوان آب در روز باید میل کنید. از چای و قهوه بپرهیزید.
3- پوست را در مقابل آفتاب، باد و سرما محافظت کنید. در طول روز از کرمهای مرطوب و شبها از کرمهای ضد چروک و تقویتی برای مراقبت از پوست استفاده کنید.
4- سعی کنید در محوطههایی که با شوفاژ یا بخاری گرم میشوند، دستگاه بخور بگذارید.
5- برای مراقبت از پوست، آن را تمیز نگهدارید و صابونهای بیعطر و ملایم را برای شستو شو به کار برید. افرادی که صورت چرب دارند باید روزانه چندین بار کار شستشو را انجام دهند.
6- صورتتان را زیاد آرایش نکنید و بگذارید پوستتان هوا بخورد.
7- با ورزش کردن، جریان خون را تنظیم کنید. وقتی جریان خون تنظیم شود سلولهای پوست بهتر تغذیه میکنند. روزانه چند ورزش برای عضلات صورت انجام دهید.
ورزشهایی برای مراقبت از پوست صورت:
1- خمیازه بکشید.
2- لبها را جمع کنید.
3- چشمها را تا آنجا که ممکن است باز کنید.
4- گونهها را پر از هوا کنید.
5- صورت را استراحت دهید.
6- لب پایین را روی لب بالا فشار دهید و این عمل را چندین بار تکرار کنید.
7- به قدر کافی بخوابید تا پوستی شفاف، چشمی خوش حالت و روحیهای شاد داشته باشید. هورمونهایی که مشغول بازسازی سلولها هستند در هنگام خواب فعالتر میشوند بنابراین کمبود خواب پوست را بیحال و خسته میکند.
8- از نوشیدن مشروبات الکلی پرهیز کنید زیرا باعث کم آب شدن سلولهای بدن میشوند.
9- سعی کنید جوشها را بیجهت فشار ندهید زیرا این عمل باعث پخش شدن میکروبها شده و بعلاوه لک ناخن را بر جا میگذارد.
10- عصبی نشوید و آرامش خود را حفظ کنید. هیجان باعث چربتر شدن پوست میشود و عضلات را به هم میکشد و چین و چروک را زودتر پدیدار مینماید. به همین دلیل است که قبل از اتفاق بد یا هیجان انگیزی صورتتان جوش میزند.
چند توصیه برای تمیز کردن و مراقبت از پوست:
صورت و سطح بدن باید همیشه تمیز نگه داشته شود حتی اگر آرایش نمیکنید. گرد و غبار اتمسفر با سبوم روی پوست ترکیب میشوند و جوشهای سرسیاه به وجود میآورند. برای مراقبت از پوست و تمیز کردن پوست چرب سعی کنید از صابونهای ضد باکتری استفاده کنید. پوستهای خشک را با صابونهای خیلی ملایم بشویید.
صابون:
صابون به تنهایی برای پاک کردن کافی نیست بنابراین اول صورتتان را با مواد پاک کننده مانند شیر گیاهی، شیر پاک کن یا کرم پاک کن ماساژ دهید و بعد آن را با صابون بشویید و لااقل 12 – 15 دفعه با آب ولرم و سپس 5 دفعه با آب سرد آبکشی کنید. سپس لوسیون مخصوص را با پنبه بر سطح پوستتان بمالید.
ساختن صابون:
از ترکیب روغنهای گیاهی، یا حیوانی و کوستیک سودا صابون تهیه میشود. شما میتوانید از صابون سفید آشتیانی یا مراغهای برای درست کردن صابون گیاهی استفاده کنید. این صابون نه عطر دارد و نه رنگ مصنوعی و به راحتی میتوان آن را با گیاهان روغنها و رنگهای خوراکی مخلوط کرد و صابون دلخواه را بدست آورد.
البته صابونهایی که به آنها گلیسیرین اضافه شده است هم برای مراقبت از پوست مناسبند. اما خالصترین و بهترین نوع صابون آن است که با برگ، ساقه و ریشه چوبک ساخته شده باشد.
کرمها و لوسیونهای پاک کننده:
اکثر کرمها و شیرپاک کنها حاوی روغن گیاهی، موم یا لانولین و مایع هستند. شیرپاککن به مایع بیشتری احتیاج دارد و در لوسیونها معمولا از دم کرده گیاه، آب میوه و یا سرکه استفاده میشود.
لوسیونهایی که آب لیمو یا سرکه سیب در آنها بکار رفته PH پوست را تنظیم میکنند. در لوسیونهایی که برای پوستهای چرب ساخته میشوند الکل نیز بکار میرود تا هم پوست را ضد عفونی کند و هم منافذ باز آن را ببندد.
اسکرابها:
اسکراب به معنی برداشتن قشری از سطح است. سعی کنید حداقل هفتهای یکبار اسکراب کنید. این عمل باعث میشود که سلولهای مردهای که روی اپیدرم انباشته شدهاند پاک شوند و سطح بدن مواد لازم را بهتر جذب کند و با طراوت شود.
سادهترین اسکرابها از نمک دریا، بادام کوبیده، پوست خشک پرتقال، سبوس و روشوی تشکیل شدهاند.
برای مراقبت از پوستهایی که چرب هستند حداقل دوبار در هفته باید اسکراب کنید.
بخور و ماسک برای مراقبت از پوست:
سعی کنید همیشه بخور را همراه با ماسک مورد استفاده قرار دهید. صورت خود را طبق معمول پاک کنید، دو قاشق غذاخوری گیاه خشک یا سه مشت گیاه تازه را در ظرفی غیر فلزی بریزید و سپس روی آن آبجوش بریزید. بعد این ظرف را روی آتش بگذارید.
وقتی آبجوش آمد آن را از روی حرارت بردارید و صورت خود را حدود 30 سانت بالای ظرف بخار نگه دارید. چشمانتان را ببندید و به مدت 10 دقیقه بخور دهید.
این عمل را هفتهای یکبار انجام دهید. افرادی که حساس هستند باید صورت خود را حدود 50 سانت بالاتر از ظرف قرار دهند و حتما بعد از بخور، صورت خود را با کرم ویتامینه چرب کنند. افرادی که دارای بیماری فشار خون بالا هستند و یا مویرگهای ریز زیر جلدی (کوپرور) دارند نباید از بخار استفاده کنند.
بخور گیاهی پاک کننده عمیق است و به این طریق میتوان جوشهای سرسیاه را از بین برد. نکته قابل توجه این است که بعد از بخور صورت خود را با آب سرد بشویید یا با لوسیون آبکشی کنید تا منافذ سطح که در اثر بخار باز شدهاند دوباره بسته شوند.
کسانی که از وجود جوشهای سرسیاه رنج میبرند (که اکثریت مردم چنینند) میتوانند بعد از بخور جوشها را خیلی آرام با دستمالی تمیز فشار دهید تا از زیر سطح بیرون بیایند.
برای بیرون آوردن جوشهای سرسیاه از تیر کومدون استفاده نکنید زیرا به پوست بسیار لطمه میزند. بعد از بیرون آوردن جوشهای سرسیاه حتما صورت خود را با لوسیونهای ضدعفونی کننده پاک کنید.
ماسک گیاهی برای مراقبت از پوست:
این نوع ماسکها صورت را نرم میکنند و تمیز و محکم نگه میدارند. ماسکها را معمولا به مدت 20 دقیقه بر روی صورت نگهدارید و بعد با آب ولرم آبکشی کنید. بهترین زمان استفاده از ماسک هنگامی است که صورت عمیقا پاک شده باشد.
بعضی از ماسکهای ساده خانگی:
در ویدیوی زیر چند ماسک ساده خانگی برای مراقبت از پوست به شما آموزش داده میشود.
غلات کوبیده برای صورت چرب
کائولین برای صورت چرب
گل سرشور برای مراقبت از پوست چرب
مرکبات، به عنوان جمع کننده و تنظیم کننده و ضدعفونی کننده
سیب، به عنوان مرطوب کننده و ضد چروک است.
انگور، به عنوان تقویت کننده، مرطوب کننده و روشن کننده.
خیار، به عنوان کم کننده چربی.
کدوی سبز به عنوان کم کننده چربی و تمیز کننده.
زردآلو به عنوان تقویت کننده.
خربزه به عنوان ضد چروک و لطیف کننده.
هلو به عنوان مرطوب کننده و لطیف کننده.
سفیده تخم مرغ به عنوان جمع کننده و خشک کننده
دوغ برای مراقبت از پوست چرب
تنتور بنزوئین به عنوان جمع کننده منافذ.
مخمر آبجو برای از بین بردن جوشها و شفاف کردن.
مخمر آبجو را با کمی گلاب به صورت خمیر متوسطی در بیاورید و روی صورت خود بمالید.
رساندن رطوبت لازم به پوست:
رطوبت کافی پوست را نرم و جوان نگه میدارد. کرمهای مرطوب کننده، ویتامینها و پروتئینهای لازم را به بافتها میرسانند. افرادی که دارای پوست چرب هستند میتوانند به راحتی از ماسکهای رطوبتی استفاده کنند.
پوستهایی که دارای اشکالاتی هستند:
سبوم اضافی، باعث باز شدن منافذ و نیز موجب پدیدار شدن جوشهایی بر روی صورت و بدن میشود. سبوم کهنه، سلولهای مرده را جذب میکند و در تماس با هوا سیاه میشود و جوشهای سرسیاه را بوجود میآورد. در صورتی که این جوشها زیر سطح عفونت کنند باعث ایجاد جوش چرکی خواهند شد.
برای جلوگیری از ترشح بیش از اندازه سبوم، کاری نمیتوان کرد ولی اگر صورت و بدن را تمیز نگهداریم این مشکل بوجود نخواهد آمد. سادهترین راه برای تمیز نگهداشتن این مجاری، اسکراب است. در کنار این کار باید مرتب پوست را ضد عفونی کرد.
ابتدا صورت را پاک کنید، بخور گیاهی بدهید، با فشار بسیار کمی جوشها را بیرون آورید و بلافاصله با لوسیون ضد عفونی کنید.
چروکها:
چروکهای خیلی عمیق را فقط با جراحی پلاستیک میتوان از بین برد. یا با تزریق آمپول کلاژن در زیر پوست توسط پزشک میتوان این چروکها را صاف کرد. گیاهان که مستقیما بر بازسازی سلولها و مراقبت از پوست اثر میگذارند عبارتند از: پیاز نرگس، رازیانه، جوانه گندم، شکوفه لیمو و به دانه.
[ratings]
منبع: عطارطب
اگر سوالی در زمینه این مقاله و مراقبت از پوست دارید، آن را در بخش دیدگاه مطرح کنید تا در اولین فرصت به سوال شما پاسخ داده شده و همچنین پاسخ برای شما ایمیل شود.